Nisan'da Kar Yağışı ve İklim Değişikliği
Nisan ayında kar yağdığını söylediğimizde birçoğumuz şaşkınlıkla karşılarız.
Zira nisan, baharın tam ortası; çiçeklerin açtığı, havaların ısınmaya başladığı, tohumların toprakla buluştuğu bir ay olarak bilinir.
Ancak dünden bugüne meteoroloji kayıtlarına baktığımızda, özellikle yüksek kesimlerde ve hatta bazı şehirlerde nisan ayında kar yağışlarının görülebildiği anlaşılıyor.
Peki bu durum, iklim değişikliğinin bir sonucu mu? Yoksa her zaman var olan ancak nadir karşılaştığımız bir doğa olayı mı?
Atasözlerindeki İklim Hafızası
Türk kültüründe hava olaylarıyla ilgili pek çok atasözü ve deyim bulunur.
Bunlardan biri olan “Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır” sözü, mart ayının değişken havasını anlatırken aslında nisan başlarında bile soğukların geri gelebileceğine işaret eder.
Eskiden insanlar tarım ve hayvancılıkla uğraşırken hava durumundaki bu değişimlere hazırlıklı olmak zorundaydı.
Günümüzde ise, özellikle son yıllarda ani soğukların daha sık yaşanması, “Acaba iklim değişikliği mi buna yol açıyor?” sorusunu akıllara getiriyor.
Küresel Isınma ve Dengesiz Hava Olayları
Küresel ısınma, dünyanın ortalama sıcaklığının artması anlamına gelse de aslında hava olaylarını daha dengesiz hâle getiriyor.
Jet akımlarının yavaşlaması ve kutup vorteksinin (kutup bölgesindeki soğuk hava döngüsü) zayıflayarak daha güneye inmesi, nisan gibi aylarda bile beklenmedik kar yağışlarına neden olabiliyor.
Örneğin, 2022 yılında Avrupa’nın bazı bölgelerinde nisan ayında rekor soğuklar ve kar yağışları görülmüştü.
Benzer şekilde, Türkiye’de de özellikle İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde nisan karı eskiden nadirken, son yıllarda daha sık konuşulur oldu.
Geçmiş Kayıtlar Ne Diyor?
Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre, Türkiye’de nisan ayında kar yağışı her zaman mümkün olmuştur.
Özellikle 1000 metre ve üzeri rakımlı bölgelerde bu durum şaşırtıcı değildir. Ancak şehir merkezlerinde, örneğin Ankara veya Erzurum’da nisan başında kar görmek artık daha fazla dikkat çekiyor.
Bunun nedeni, insanların hafızasının muhtemelen kısa olması ve iklim değişikliğiyle birlikte aşırı hava olaylarının artması olabilir.
Yine de Nisan ayında yaşadıklarımızın bir iklim değişikliği mi, yoksa doğal bir durum mu olduğunu sormadan geçemiyoruz.
Sonuç olarak, Nisan ayında kar yağması teknik olarak imkânsız değil. Ancak bu tür olayların sıklığı ve şiddeti artıyorsa, bunun altında yatan nedenin küresel iklim değişikliği olabileceği göz ardı edilmemelidir.
Bilim insanları, iklim modellerini inceledikçe bu tür anomalilerin gelecekte daha sık yaşanabileceği konusunda uyarıyor.
Belki de atalarımızın “Mart kapıdan baktırır” sözü bir uyarı niteliğindeydi.
Bugünse bu sözün ötesinde bir iklim kriziyle karşı karşıya olduğumuz unutulmamalı.
Nisan karı, bize doğanın dengesinin ne kadar hassas olduğunu bir kez daha hatırlatıyor.
